سال ۱۳۵۶ هجری شمسی
| ۱۵ - قرن ۱۴ هجری شمسی - ۱۳ | |
| ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ قمری؛ ۱۹۷۷ و ۱۹۷۸ میلادی | |
|---|---|
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
| پهلوی در ایران | محمدرضا شاه (حکومت:۱۳۲۰ش ـ ۱۳۵۷ش) |
| جمهوری در افغانستان | محمد داود (سلطنت:۱۳۵۲ ـ ۱۳۵۷ش) |
| جمهوری در ترکیه | فخری کورو ترک (ریاست:۱۳۵۲ ـ ۱۳۵۹ش/۱۹۷۳ـ۱۹۸۰م) |
| حزب بعث در عراق | احمد حسن البکر (ریاست:۱۳۴۷ش ـ ۱۳۵۸ش/۱۹۶۸ـ۱۹۷۹م) |
| آل‌سعود در عربستان | خالد بن عبدالعزیز (حکومت:۱۳۵۳ش ـ ۱۳۶۱ش/۱۹۷۵ ـ ۱۹۸۲م) |
| حزب کمونیست در شوروی (شامل آسیای میانه و قفقاز) | لئونید برژنف (۱۳۴۳ ـ ۱۳۶۱ش/۱۹۶۴ ـ ۱۹۸۲م) |
| وقایع مهم | |
| انتشار مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» در روز ۱۷دی | |
| قیام مردم قم در روز ۱۹ دی | |
| وفات‌ها | |
| علی شریعتی | |
| سیدمصطفی خمینی | |
| سیداحمد خسروشاهی | |
| جهانبخش کردی‌زاده | |
سال ۱۳۵۶ هجری شمسی یک سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران وقایع مشهوری را در بر داشت؛ از جمله انتشار مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» (درباره سید روح‌الله خمینی که به اعتراضاتی انجامید)، قیام مردم قم در ۱۹ دی، تظاهرات ۲۹ بهمن مردم تبریز، و همچنین درگذشت علی شریعتی و سید مصطفی خمینی.
وضعیت کلی
سال ۱۳۵۶ش در تاریخ انقلاب اسلامی ایران مهم و سرنوشت‌ساز خوانده شده است؛ زیرا رویدادهای آن جهت‌گیری آینده انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ش را مشخص نمود.
رویدادها
- ۲۹ تیر: مهدی بازرگان با امضای اعلامیه‌ای رأی دادگاه نظامی علیه سیدمحمود طالقانی را محکوم کرد. طالقانی در این دادگاه به ده سال حبس محکوم شده بود.
- شهریور: جشنواره هنر شیراز که از سال ۱۳۴۶ش هر ساله در پایان تابستان در شهر شیراز برگزار می‌شد، در شهریور ۱۳۵۶ش پایان یافت. در این جشنوار برنامه‌های تئاتر، موسیقی، رقص و فیلم به اجرا درمی‌آمد و گروه‌های هنری زیادی از دیگر کشورها حضور می‌یافتند. مضامین و محتوای حساسیت‌برانگیز این نمایش‌ها (به‌ویژه در آخرین دوره آن) اعتراضات و واکنش‌های مردم و علمایی چون بهاءالدین محلاتی و سید عبدالحسین دستغیب را در پی داشت. سید روح‌الله خمینی در ۶ مهر ۱۳۵۶ش در مسجد شیخ انصاری در نجف، به وقایعی که در جشن هنر شیراز اتفاق افتاده بود، اعتراض کرد. گفته شده است که یکی از تبعات این سخنرانی، انتشار مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» بوده است.
- ۲۸ آذر: تبعید سیدعلی خامنه‌ای به ایرانشهر: وی به فرمان اداره ساواک مشهد به ایرانشهر (از شهرهای استان سیستان و بلوچستان) تبعید شد.
- ۱۷ دی: انتشار مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» که به مناسبت روز کشف حجاب و نزدیکی سالگرد انقلاب سفید به چاپ رسید. نام نویسنده احمد رشیدی مطلق بود که آن را مستعار دانسته‌اند. در این مقاله سید روح‌الله خمینی و مخالفانِ انقلاب سفید شاه، عوامل ارتجاع (مخالفت با تجدد جامعه و تمایل به اوضاع قدیمی) شمرده شده و شخص امام خمینی مسئول خون‌های ریخته شده در واقعه پانزده خرداد دانسته شد. همچنین در این مقاله، سید روح‌الله خمینی مردی ماجراجو ولی بی‌اعتقاد، وابسته به مراکز استعماری، جاه‌طلب و به‌دنبال کسب شهرت خوانده شد. این مقاله منجر به صدور اعلامیه‌ها و نامه‌های مراجع در محکومیت توهین به روحانیت انجامید؛ از جمله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید محمدرضا گلپایگانی، از مراجع تقلید وقت، توهین به سید روح‌الله خمینی و مقام روحانیت و همچنین قتل و ضرب و شتم عده‌ای از طلاب حوزه و مردم به دست نیروهای امنیتی را محکوم کردند.
- ۱۹ دی: در پی انتشار مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه»، جمعی از طلاب قم به همراهی مردم در این روز دست به تظاهرات و راهپیمایی زدند که با برخورد نیروهای امنیتی و درگیری با مردم منجر شد. در این درگیری شش نفر کشته و دها تن زخمی شدند.
- ۲۹ بهمن: تظاهرات مردم تبریز مصادف با چهلم قیام ۱۹ دی مردم قم بود و بدین مناسبت در بسیاری از شهرها و نقاط کشور مجالس ختم و سوگواری برگزار شد. در شهر تبریز مردم در مقابل مسجد قزللی (میرزا آقا یوسف مجتهد) برای برگزاری مراسم ختم تجمع کردند که با ممانعت نیروهای امنیتی و درگیری با مردم و مقاومت آنان روبرو شد. در این درگیری‌ها یک نفر کشته و چندین تن مجروح شدند.
درگذشت‌ها
- ۲۹ خرداد: درگذشت علی شریعتی، متفکر و اسلام‌پژوه شیعه در لندن.
- اول آبان: درگذشت سید مصطفی خمینی، مجتهد و روحانی شیعه و فرزند سید روح‌الله خمینی.
- ۲۸ خرداد: درگذشت سید احمد خسروشاهی، فقیه و عالم شیعه.
- درگذشت جهانبخش کردی‌زاده مشهور به بخشو، مرثیه‌خوان، مناجات‌خوان و نوحه‌سرای اهل بوشهر.
- درگذشت علی‌محمد وزیری، مؤسس کتابخانه وزیری یزد.
پانویس
- ↑ ، سایت پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت الله مصباح یزدی.
- ↑ عاقلی، روزشمار تاریخ ایران؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۳۲۲.
- ↑ ، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ ، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ ، سایت پرتال امام خمینی.
- ↑ ، سایت انقلاب اسلامی.
- ↑ ، سایت خبرگزاری فارس.
- ↑ حسن‌زاده، «تحلیلی بر واقعه ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم»، ص۱۶۸.
- ↑ حسن‌زاده، «تحلیلی بر واقعه ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم»، ص۱۶۹.
- ↑ بهشتی‌سرشت، «جرقه انقلاب بررسی تحلیلی مقاله احمد رشیدی مطلق»، ص۱۴۷.
- ↑ بهشتی‌سرشت، «جرقه انقلاب بررسی تحلیلی مقاله احمد رشیدی مطلق»، ص۱۴۴.
- ↑ عاقلی، روزشمار تاریخ ایران؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۳۳۶-۳۳۷.
- ↑ مرکز تربیتی فرهنگی نور ولایت، روزها و رویدادها، ۱۳۷۹ش، ص۴۹۷-۴۹۸.
- ↑ مرکز تربیتی فرهنگی نور ولایت، روزها و رویدادها، ۱۳۷۹ش، ص۵۴۳.
- ↑ مرکز تربیتی فرهنگی نور ولایت، روزها و رویدادها، ۱۳۷۹ش، ص۵۴۳-۵۴۴.
- ↑ اسفندیاری، شعله بی‌قرار، ۱۳۹۰ش، ص ۲۱۹.
- ↑ مرکز تربیتی فرهنگی نور ولایت، روزها و رویدادها، ۱۳۷۹ش، ص۳۷۰.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۱۲.
- ↑ ، سایت خارگ نیوز.
- ↑ ، سایت دایرة المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی.
منابع
- اسفندیاری، محمد، شعله بی‌قرار، قم، صحیفه خرد، ۱۳۹۰ش.
- ، سایت انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۴ خرداد ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۲ دی ۱۴۰۰ش.
- ، سایت پرتال امام خمینی، تاریخ درج مطلب: ۶ مهر ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۴۰۰ش.
- بهشتی‌سرشت، محسن، و رسول صابر دمیرچی، «جرقه انقلاب بررسی تحلیلی مقاله احمد رشیدی مطلق»، در مجله مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۱۴، پاییز ۱۳۸۷ش.
- ، سایت با حساب، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۰ش.
- ، سایت خارگ نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۴۰۰ش.
- حائری، علی، روزشمار شمسی، قم، مرکز پژوهش‌های صدا و سیما، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش.
- حسن‌زاده، اسماعیل، «تحلیلی بر واقعه ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم»، در پژوهشنامه متین، شماره ۱، زمستان ۱۳۷۷ش.
- ، سایت خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۸ آذر ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۳ دی ۱۴۰۰ش.
- عاقلی، باقر، روزشمار تاریخ ایران؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات گفتار، ۱۳۷۰ش.
- ، سایت دایرة المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۴۰۰ش.
- ، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱ شهریور ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۰ش.
- مرکز تربیتی فرهنگی نور ولایت، روزها و رویدادها، تهران، انتشارات پیام مهدی (عج)، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.